Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)

Bireysel Emeklilik Sistemi Nedir?

Bireysel Emeklilik Sistemi, emekliliğiniz için güvenli bir şekilde tasarruf yapmanızı ve bu tasarruflarınızı yatırıma dönüştürmenizi, mevcut sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak emeklilik döneminde ek gelir elde edilmesini sağlayan, devlet tarafından vergi teşvikleri ile desteklenen bir Özel Emeklilik sistemidir. Sistem bireylerin tasarruf etmesini teşvik ederek bu tasarrufları şeffaf bir biçimde güvence altına almak ve bireylerin istekleri doğrultusunda birikimlerini en uygun fon yönetim uzmanları ile yönlendirilmesini sağlamasını amaçlamaktadır. Bireysel hesapların işleyişi, Emeklilik Gözetim Merkezi ve Takasbank aracılığı ile Hazine Müşteşarlığı ve Sermaye Piyasası Kurulu’nun günlük gözetim ve denetimine tabidir.   

  • Uzmanlar tarafından yönetilen fonlar, tasarrufu arttırır.
  • Vergi avantajı sağlar.
  • Emekliliğinizi planlama olanağını sağlar.
  • Risk ve getiri tercihi yapmanıza olanak sağlar.
  • İlk emeklilik sözleşmesinin yürürlük tarihinin ardından 1 yıl geçmesinden sonra birikimlerinizi başka bir emeklilik şirketine aktarabilirsiniz.

Bireysel emeklilik sistemine medeni hakları kullanma ehliyetine haiz kişiler katılabilir. Sisteme katılım için bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak yeterlidir. Bireysel emeklilik sisteminde emekli olmak için katılımcının, sisteme ilk giriş tarihinden itibaren 10 yıl süreyle sistemde kalarak katkı payı ödemesi ve 56 yaşını tamamlaması gerekir. Katılımcı isterse, emeklilik hakkını ileri bir tarihte kullanabilir. Sisteme aylık, üçer aylık, altışar aylık ve yıllık olarak ödeyeceğiniz katkı paylarının tutarı; beklentiniz, yaşınız ve sistemde kalacağınız süre dikkate alınarak tamamen sizin tarafınızdan belirlenecektir. Ancak  aylık brüt ücretin en az % 10’unun bu sistem için ayrılması daha yararlı olacaktır. Çünkü; hem vergi avantajından tam olarak yararlanmış, hem de maaşınıza endeksli böyle bir ödeme ile emekliliğinizdeki beklentiye etkin şekilde ulaşmış olacaksınız.

Özellikleri;

  • Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı tutarı, emeklilik planında tanımlı asgari katkı payından daha az olmamak üzere değiştirilebilir.
  • Şirkette en az 1 yıl kalmak şartıyla, bireysel emeklilik hesabındaki birikimler başka bir emeklilik şirketine aktarılabilir. 
  • Aynı veya farklı şirketlerde açılmış olan bireysel emeklilik hesaplarının birleştirilmesi talep edilebilir.
  • Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı ödemeye ara verilebilir. Ancak katkı payı ödenmeyen süre emekliliğe hak kazanılması için gereken sürenin hesabında dikkate alınmaz.
  • Yılda en fazla 6 kez fon dağılım oranı ve yılda en fazla 4 kez emeklilik planı değiştirilebilir.

Katılımcının birden fazla emeklilik sözleşmesi bulunması halinde, tüm sözleşmelerden emekliliğe hak kazanması için en az birinden bu hakkı kazanması ve tüm sözleşmelerinden emeklilik hakkını kazanmayı talep etmesi yeterlidir. Katılımcı, emeklilik sözleşmesi süresi içinde istediği anda sistemden birikimlerini alarak ayrılabilir. Bununla beraber; sistemden emekli olarak ayrılan katılımcıların birikimleri üzerinden %3,75 oranında stopaj kesintisi yapılırken, 10 yıl boyunca katkı payı ödemeden ayrılanların birikimleri üzerinden % 15, 10 yıl boyunca katkı payı ödemekle birlikte sistemden emeklilik hakkı elde etmeden ayrılanların birikimleri üzerinden %10 kesinti yapılır.

Herkes Adına Yaptırılabilir;

Bireysel emeklilik sözleşmesine katılımcı nam ve hesabına hareket eden kişi olarak sizin katılımcı olarak da eşinizin, çocuğunuzun ya da sisteme dahil etmek istediğiniz kişinin imza atması gerekmektedir. Siz katılımcı nam ve hesabına katkı paylarını ödeyebilirsiniz fakat devredemezsiniz. Bireysel emeklilik sözleşmesinin başka bir kişiye devredilmesi mümkün değildir. Sözleşmeden doğan haklardan yanlızca katılımcı yararlanabilir.

Bu tasarrufların, emeklilik hakkı kazanıldığında;

Sistem,

  • Maaş olarak,
  • Toplu para olarak,
  • Hem toplu para hem de maaş olarak,

ödenmesi imkanını sağlamaktadır.

Katılımcının Vefatı Haline;

Emeklilik sözleşmesi devam ederken vefat halinde ödeme, Medeni Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla sizin tayin ettiğiniz ve sözleşmede belirttiğiniz lehdar veya lehdarlara yapılır. İstediğiniz kişi/ kişileri lehdar olarak tayin edebilirsiniz. Lehdar tayin etmemişseniz vefatınız halinde hak sahibi kanuni varislerinizdir. Sözleşme süresi boyunca lehdar değiştirebilir veya lehdar tayin etme işlemini iptal edebilirsiniz. Lehdar, emeklilik sözleşmenize taraf değildir.
 

Devlet Katkısı ve Vergi Avantajları
 
Sisteme Katkı Payı Öderken
1 Ocak 2013 tarihi itibariyle, bireysel olarak ödenen katkı paylarının %25’i kadar da devlet katkısı yapılacaktır. Bu da yatırdığınız katkı paylarına, 2015 ikinci altı ayı için asgari ücretin(1.273,50TL’nin)  %25’i olan yaklaşık 320 TL’lik devlet katkısı yapılacağı anlamına gelmektedir.

İşveren iseniz çalışanlarınız adına bireysel emeklilik sistemine ödediğiniz katkı paylarını çalışanınızın ilgili ayda elde ettiğiniz ücretinin % 10’nu ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmayan kısmını gelir vergisi matrahınızdan düşebilirsiniz.

Fonlar yatırıma yönlendirilirken
Diğer yatırım fonlarının aksine, BES yatırım fonlarının getirisi üzerinden stopaj yapılmaz.

Sistemden çıkarken(Sadece elde edilen kar üzerinden stopaj uygulanır)
10 yıldan daha az katkı payı ödeyenlerde %15 stopaj kesintisi
10 yıl ve daha üzeri süre katkı payı ödemesine karşın, 56 yaşından önce ayrılanlarda %10 stopaj ,
10 yıl ve 56 yaş sınırını doldurarak ayrılanlarda,   %5 stopaj